مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران – استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز – طی یک دهه آینده در صورت عدم بازبینی در سیاست های ملی و محلی، نوع تازه ای
ترساندن تازه جهت تهران
عبارات مهم : ایران
مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران – استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز – طی یک دهه آینده در صورت عدم بازبینی در سیاست های ملی و محلی، نوع تازه ای از گسترش بدقواره مناطق جمعیتی را تجربه می کند. چشم انداز رشد جمعیت و ساخت و ساز در خارج از محدوده نشان می دهد طی سال های منتهی به ۱۴۱۰ نسل چهارم گسترش فیزیکی شهرها در مابین آزادراه ها و محورهای مواصلاتی مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران شکل می گیرد که تبعات آن، شدت یافتن چالش های سکونتی و زیست محیطی است.
شورای عالی شهرسازی و معماری کشور در قالب یک آسیب شناسی روند رشد کالبدی مجموعه شهری تهران- کرج را در سال های گذشته و چشم انداز آتی مورد بررسی قرار داد. به گزارش «دنیای اقتصاد» مطابق با مطالعات انجام شده است از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران (شامل استان پایتخت کشور عزیزمان ایران و کرج) در فاصله سال های ۵۲ تا ۹۲ سه شکل گسترش انحرافی را تجربه کرده که اگر تدابیر مورد نیاز جهت ساماندهی این مجموعه شهری اتخاذ نشود این روند رشد انحرافی ادامه پیدا می کند و منجر به شکل گیری شکل چهارمی از توسعه انحرافی تا سال ۱۴۱۰ خواهد شد.
ترساندن تازه جهت پایتخت کشور عزیزمان ایران
این گزارش در شرایطی تهیه و مطرح شده است که در سال ۹۴ طرح ساماندهی منطقه شهری تهران- کرج و به دنبال آن قانون امکان سنجی «انتقال مرکز سیاسی-اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران» به تصویب رسید. بعد از بررسی های اولیه که نتیجه آن مشخصا رد فرضیه امکان انتقال پایتخت سیاسی و اداری از پایتخت کشور عزیزمان ایران به شهر دیگر بود، ساماندهی مجموعه شهری تهران-کرج در دستور کار قرار گرفت. بررسی های شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با موقعیت سنجی مجموعه شهری تهران-کرج که دارای وسعتی بالغ بر ۱۸ هزار کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۱۸ میلیون نفر است نشان می دهد: در این مجموعه ۶۱ سکونتگاه شهری و یک هزار و ۵۲۲ آبادی مستقر است و طی سه دوره زمانی (از سال ۵۲ تاکنون) به سه شکل رشد و تغییرات کالبدی داشته است.
به گونه ای که طی سال های ۵۲ تا ۶۴ تغییرات در منطقه شهری تهران- کرج در دو جهت شرقی-غربی رخ داده است که منجر به گسترش افقی آن شده است هست. در این دوره بخش زیادی از زمین های بایر موجود در منطقه شهری از بین رفته اند. بررسی ها نشان می دهد ۱۷۶ هزار هکتار از زمین های بایر داخل محدوده به زمین های شهری صنعتی تبدیل شده است اند. ولی در دوره زمانی دوم بین سال های ۶۴ تا ۷۹ الگوی رشد فیزیکی منطقه شهری تهران-کرج عوض کردن کرد. به این معنا که الگوی رشد فیزیکی نه به صورت متمرکز بلکه به صورت شعاعی در محورهای تهران-کرج، اسلامشهر و رباط کریم اتفاق افتاد. شکل سوم رشد کالبدی مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران –کرج نیز در دوره زمانی سال ۷۹ تا ۹۲ به صورت رشد غیرمتمرکز و منظومه ای در انتهای محورهای تهران-کرج بوده هست. در شکل سوم بارگذاری های محورهای فرعی شروع می شود که حاصل آن رشد شهرهای کوچک با فاصله نزدیک به شهرهای مادر بوده است.
مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران – استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز – طی یک دهه آینده در صورت عدم بازبینی در سیاست های ملی و محلی، نوع تازه ای
در مطالعات انجام شده است از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری کشور مشخص شده است در صورتی که روند توسعه مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران ادامه پیدا کند و از طریق تدابیر اصلاحی این روند متوقف نشود شکل چهارم توسعه انحرافی نیز به وقوع می پیوندد. به این صورت که در شکل چهارم فضای مابین محورهای تهران- کرج و تهران-بوئین زهرا، فضای مابین محورهای تهران-بوئین زهرا و تهران-ساوه و همچنین فضای مابین محورهای تهران- ورامین و تهران-گرمسار به تدریج به مرکز استقرار سکونتگاه های تازه شهری و صنعتی تبدیل خواهند شد.
محمدسعید ایزدی، دبیرشورای عالی شهرسازی و معماری کشور علت انحرافی آشنا شدن توسعه مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران را پراکندگی و بحران در ساخت وسازها و فقدان کنترل و نظارت بر آنها عنوان می کند. او به مطالعات انجام شده است در این خصوص اشاره می کند و می گوید: طی همه سال های گذشته تا سال ۱۳۸۰ اگرچه ۱/ ۴۱ درصد از مجموعه ساخت وسازهای مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران در خارج از محدوده شهرها محقق شده است ولی حجم این گونه از ساخت وساز ها از سال ۱۳۸۰ به بعد به ۷/ ۴۶ درصد از مجموعه ساخت وسازهای منطقه شهری تهران-کرج رسیده هست. به گفته وی این روند در مورد ساخت وساز در زمین های کشاورزی هم اتفاق افتاده هست. به گونه ای که بررسی ها حاکی از آن است که اگرچه تا سال ۱۳۸۰، فقط ۷/ ۲ درصد از ساخت وسازها درون زمین های کشاورزی انجام می شده است ولی از آن وقت به بعد بالغ بر ۳۰ درصد از ساخت وسازها درون زمین های کشاورزی انجام شده است هست. این تحقیقات روند رشد متفاوت جمعیت درون مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران با سایر مناطق شهری کشور را نیز بررسی کرده است.
براین اساس اگرچه روند رشد جمعیت در مناطق شهری کشور طی سال های گذشته کاهشی بوده و آینده نگری می شود روند رشد جمعیت طی سال های ۱۴۱۰ تا ۱۴۱۵ با افت مواجه شود ولی موزیک رشد جمعیت درون مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران افزایشی خواهد بود. به این معنا که بررسی ها نشان می دهد قیمت رشد جمعیت در سال ۱۴۱۵ نسبت به سال ۱۴۱۰ درون مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران معادل ۳/ ۴ درصد باشد ولی روند رشد جمعیت در همین بازه زمانی در سایر نقاط شهری کشور معادل ۳/ ۳ درصد خواهد بود.
ترساندن تازه جهت پایتخت کشور عزیزمان ایران
مطالعات انجام شده است از چهار شکل توسعه انحرافی مجموعه حاکی از آن است که این شکل توسعه در پنج عامل ریشه دارد. دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور با اشاره به ریشه بروز چهار شکل توسعه انحرافی مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران می گوید: عدم وجود یک سیستم مدیریت و نظارت هماهنگ در سراسر کشور، وجود سه متولی رسمی در حوزه توسعه منطقه در هر استان و در سه مقیاس ملی، استانی و محلی (سازمان برنامه و بودجه، وزارت راه و شهرسازی استان و شهرداری شهرها)، تداخل محدوده های مدیریت شهری با مدیریت های سیاسی و همین طور فقدان تبعیت از طرح های ملی و منطقه ای در طرح های پایین دست و افت رشد شهری در بعضی از محورها بااهمیت ترین عوامل بروز توسعه انحرافی پایتخت بوده است.
به گفته افت رشد شهری در بعضی از محورها همچون تهران-ساوه بعد از تجربه کردن یک دوره رشد شتابان که به طور عمده در اثر اسکان غیررسمی شکل گرفته از بااهمیت ترین عواملی است که منجر به رشد کالبدی نامناسب طی چهار دوره زمانی مورد بررسی شده است هست. در این میان کارشناسان شهری معتقدند در صورتی که شکل توسعه انحرافی همچنان ادامه پیدا کند و تا سال ۱۴۱۰ متوقف نشود ۱۰ عارضه جدی در انتظار مجموعه شهری تهران-کرج خواهد بود. کم کردن سرانه آب، ایجاد تراکم جمعیتی بیش از حد در پایتخت کشور عزیزمان ایران و به تدریج در کرج، کم کردن مستمر کیفیت زندگی در این شهرها، جدایی مراکز اشتغال از مراکز سکونت جدید، تمرکز خدمات برتر در پایتخت کشور عزیزمان ایران و کرج که منجر به جذب زیاد و شکاف زیاد میان منطقه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران با سایر مناطق شهری خواهد شد.
مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران – استان های پایتخت کشور عزیزمان ایران و البرز – طی یک دهه آینده در صورت عدم بازبینی در سیاست های ملی و محلی، نوع تازه ای
در عین حال تمرکز جمعیت در این منطقه شهری به زیاد کردن جمعیت در اراضی فاقد زیرساخت و خدمات، تخریب مستمر منابع طبیعی و تجاوز به حریم های حفاظتی خواهد شد. پیامد دیگر ناشی از توسعه نامطلوب و نامناسب منطقه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران از یکسو عدم تناسب تقسیمات سیاسی با ابعاد تازه توسعه و فقدان هماهنگی بین مدیریتی های محلی و سیاسی و از سوی دیگر شدت یافتن مخاطرات طبیعی و کم کردن منابع آب تجدیدپذیر و بحران کم آبی هست. از نظر کارشناسان شهری در صورت ادامه روند موجود، توسعه و تراکم ساخت وساز های فاقد نظارت و عوض کردن شرایط زمین ساختی در اثر بهره برداری های غیرمجاز به شدت یافتن مخاطرات طبیعی منجر می شود.
دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری کشور اعتقاد است جهت توقف روند توسعه فعلی مجموعه شهری تهران، چند راهکار اولویت دار پیش روی مدیریت ملی و محلی قرار دارد. تامین فضای کافی جهت اسکان جمعیت و توسعه صنعت، جلوگیری از گسترش های پراکنده فاقد نظارت، جلوگیری از تجاوز و تخریب منابع طبیعی و همچنین توسعه سامانه سراسری جابه جایی سریع و ایمن چهار محور مهم راهبردهای خروج از اوضاع کنونی توسعه مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران است که در مرحله نخست باید مدنظر قرار گیرد.
ترساندن تازه جهت پایتخت کشور عزیزمان ایران
علاوه بر این در مرحله دوم وضابط و مقررات کنترل توسعه و ساخت وساز در بیرون محدوده و حریم شهرها و همین طور تبیین سیاست های حداکثر صرفه جویی در مصرف آب دو اولویت اساسی دیگری است که اجرای آنها باعث می شود از پیامدهای بعدی توسعه انحرافی مجموعه شهری جلوگیری شود. از نظر ایزدی آنچه در روند برنامه ریزی های آینده مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران باید مورد توجه قرار گیرد طراحی شرکت فضایی مطلوب جهت این منطقه شهری است.
به این صورت که دو شهر تهران-کرج به عنوان دو قطب یا هسته مهم منطقه در نظر گرفته شود و سایر شهرهای منطقه به عنوان سکونتگاه های پراکنده تابع دو قطب مهم به شرط رعایت محدودیت های توسعه تلقی شوند. در این میان یکی از راهکارهای مهم جهت جلوگیری از به هم پیوستن شهرهای میانی و کوچک نیز اجرای حائل های سبز یا سبزراه ها در کنار پیگیری جهت اجرای طرح کمربند سبز در حریم شهر پایتخت کشور عزیزمان ایران هست. شورای عالی شهرسازی و معماری اعتقاد است جهت عوض کردن فاز توسعه انحرافی مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران مناسب است تغییراتی در حوزه مدیریت و قوانین اجرایی شود. به این معنا که به تدریج واگذاری تصمیم گیری از دولت مرکزی به واحدهای منطقه ای و محلی سپرده شود و به دنبال آن تقسیمات کشوری تا سطح شهرستان متوقف و مدیریت یکپارچه جهت سرزمین با گسترش مرز شهرداری ها ایجاد شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی در توضیح گسترش مرز شهرداری به تعریف دو سطح شهرداری اشاره می کند. سطح اول شهرداری شهرستان جهت سراسر سرزمین شهرستان و سطح دوم شهرداری شهرها و دهیاری روستاها جهت محدوده شهر و دِه هست. در عین حال ادغام شهرستان های خرد و تشکیل شهرستان های بزرگ از بااهمیت ترین پیشنهادهای شورای عالی شهرسازی در حوزه مدیریت و تنظیم قوانین جهت بازگشت توسعه کالبدی مجموعه شهری پایتخت کشور عزیزمان ایران است.
اخبار اجتماعی – دنیای اقتصاد
واژه های کلیدی: ایران | تهران | جمعیت | مجموعه | شهرسازی | اخبار اجتماعی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
